Zakaz prowadzenia pojazdów

Dzisiejszy wpis chciałabym poświęcić zakazowi prowadzenia pojazdów orzeczonego w związku z prowadzeniem samochodu pod wpływem alkoholu. Jak to wygląda w praktyce? Na jaki okres orzeka się taki zakaz?

Prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu może być uznane, w zależności od okoliczności, za wykroczenie lub przestępstwo.

Wykroczenie (art. 87 § 1 KW):

Kto, znajdując się w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym,

podlega karze aresztu albo grzywny nie niższej niż 50 złotych.

Przestępstwo (art. 178a § 1 KK):

Kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Stan po użyciu alkoholu

• zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu u kierującego wynosi od 0,10 mg/l do 0,25 mg/l,
• zawartość alkoholu we krwi u kierującego wynosi od 0,2 promila do 0,5 promila.

Stan nietrzeźwości

• zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu u kierowcy przekracza 0,25 mg/l,
• zawartość alkoholu we krwi u kierowcy przekracza 0,5 promila.

Uwaga! Za oba powyższe czyny, orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów jest obligatoryjne. Oznacza to, że jeśli dojdzie do skazania, sąd na pewno orzeknie zakaz prowadzenia pojazdów – w wymiarze określonym poniżej.

Wykroczenie – wymiar zakazu

W przypadku wykroczenia – zakaz prowadzenia pojazdów wymierza się w miesiącach lub latach, na okres od 6 miesięcy do 3 lat.

Orzeczenie zakazu jest obligatoryjne. Jest jednak pewna furtka. Mianowicie, w wypadkach zasługujących na szczególne uznanie, można ubiegać się o odstąpienie od orzeczenia środka karnego na podstawie art. 39 § 1 KW. Odstępując od wymierzenia kary sąd bierze pod uwagę:

• właściwości lub warunki osobiste sprawcy (np. wiek, uprzednia niekaralność, długoletni staż w bezkolizyjnym i zgodnym z przepisami kierowaniu pojazdami, brak mandatów, punktów karnych itd.)
• okoliczności czynu (np. jazda w miejscu i czasie o ograniczonym natężeniu ruchu, niska prędkość, tendencja spadkowa w pomiarach alkoholu itd.)

W związku z powyższym, w przypadku popełnienia wykroczenia, o którym mowa powyżej, warto zastanowić się nad złożeniem wniosku o dobrowolne poddanie się karze (na Policji lub przed sądem, najpóźniej do chwili zakończenia jego przesłuchania na rozprawie głównej) wraz z wnioskiem o odstąpienie od wymierzania środka karnego lub o orzeczenie go w jak najniższym wymiarze.

Przestępstwo – wymiar zakazu

W przypadku prowadzenia samochodu w stanie nietrzeźwości, stanowiącego przestępstwo – zakaz prowadzenia pojazdów orzeka się w latach, na okres od 3 lat do 15. Może on także zostać orzeczony dożywotnio, w przypadku:

• Popełnienia przez sprawcę przestępstwa określonego w art. 173 (sprowadzenie katastrofy komunikacyjnej) lub 174 (sprowadzenie niebezpieczeństwa katastrofy), którego następstwem jest śmierć innej osoby lub ciężki uszczerbek na jej zdrowiu lub przestępstwa określonego w art. 177 § 2 lub w art. 355 § 2 (wypadek komunikacyjny, w którego wyniku ktoś poniósł śmierć lub doznał ciężkiego uszczerbku na zdrowiu),
• Gdy sprawca w czasie popełnienia jednego z ww. przestępstw znajdował się w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia.

Ponadto, sąd obligatoryjnie orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych (od 1 roku do 15 lat) wobec sprawców następujących przestępstw:

• niezatrzymanie pojazdu do kontroli (art. 178b kk);
• prowadzenie pojazdu mimo cofnięcia uprawnienia do prowadzenia pojazdów (art. 180a kk);
• prowadzenie pojazdu mimo orzeczonego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych (art. 244 kk).

Korzystnym dla sprawcy może być staranie się o warunkowe umorzenie postępowanie karnego na podstawie art. 66 § 1 KK. Będzie to możliwe, jeżeli:

• wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne,
• okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości,
• postawa sprawcy niekaranego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa.

W wypadku warunkowego umorzenia postępowania, nie dochodzi do skazania i nie jest wymierzana kara; jednakże, sąd może jednocześnie orzec zakaz prowadzenia pojazdów do lat dwóch.

O instytucji warunkowego umorzeniu postępowania więcej w oddzielnym wpisie. Zasygnalizuję jedynie, że aby ubiegać się o warunkowe umorzenie postępowania w sprawie prowadzenia pojazdów w stanie nietrzeźwości, warto we wniosku zawrzeć wszystkie okoliczności mogące być dla nas łagodzące, w szczególności: odnoszące się do pory i miejsca prowadzenia auta (późna godzina, mały ruch, nieuczęszczana droga), stosunkowo niskiego progu przekroczenia niedozwolonych stężeń i tendencji malejącej (np. 0,26 mg/l w pierwszym pomiarze, 0,21 mg/l w drugim), dotychczasowej niekaralności, wieloletniego stażu bezkolizyjnej jazdy itd.

Prowadziłem po pijaku motor. Czy zabiorą mi prawo jazdy na samochód?

Odpowiedź na to pytanie brzmi – to zależy. Teoretycznie, sąd może orzec zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów, jak i pojazdów określonego rodzaju. Decyzję o tym, jakie pojazdy zostaną objęte zakazem, należy do sądu i zależeć będzie m. in. od stopnia winy, jak i od społecznej szkodliwości oraz konieczności oddziaływania prewencyjnego.

Co istotne, Sąd może orzec zakaz prowadzenia także tych pojazdów, co do których formalnie sprawca zdarzenia nie posiada uprawnień do ich kierowania (np. jazda po alkoholu na motorze bez prawa jazdy kat. A, także może skończyć się orzeczeniem zakazu prowadzenia motocykli).

Czy zakaz prowadzenia pojazdów można skrócić? Czy będzie konieczne ponowne zdawanie egzamin na prawo jazdy? Więcej w drugiej części wpisu.